Hoe kijk ik als therapeut aan tegen therapie?
Hieronder beschrijf ik hoe ik als therapeut naar therapie kijk. Je leest hoe ik werk, wat ik belangrijk vind in het contact en wat mijn benadering kenmerkt.
Op verhaal komen. Therapie betekent dat je op verhaal mag komen. Dat is minder vanzelfsprekend dan het lijkt in een tijd waarin productiviteit, efficiëntie en oneliners centraal staan. We communiceren vaak in snelle, korte socialmediaberichten en memes.
In de therapiekamer mag je juist vertragen. Je hoeft het niet meteen goed of foutloos te zeggen. Je mag de tijd nemen om woorden te vinden.
Therapeutische relatie. Therapie staat en valt met het ontstaan van een vertrouwelijk contact: de therapeutische relatie. Onderzoek laat zien dat het slagen van therapie vooral hiervan afhangt. Aandacht voor wat er tussen ons gebeurt – en leren praten over wat jij tijdens de therapie ervaart – maakt een therapie krachtiger en betekenisvoller.
Vrijuit spreken. Binnen deze vertrouwelijke ruimte mag je vrijuit spreken. Dat is niet vanzelfsprekend. Vrijuit spreken betekent dat je alles wat in je opkomt mag zeggen – ook als het chaotisch, pijnlijk, beschamend of boos klinkt. In het dagelijks leven laten we vaak alleen onze leuke of constructieve kanten zien. In therapie mag het ook gaan over wat je liever niet deelt: schaamte, schuldgevoel, twijfel of verdriet. Vrijuit spreken betekent niet dat je alles eerst precies moet weten voordat je het zegt. Het betekent ook niet dat je meteen alles hoeft te vertellen. Sommige mensen vinden het lastig om te spreken zonder zekerheid, of als er stiltes vallen. Het verdragen van niet-weten, twijfel en vertraging kan confronterend zijn. Tegelijk zoeken veel mensen juist naar wat verloren is gegaan: ruimte, tijd, verbinding met zichzelf, mogen stilstaan en niet altijd productief hoeven te zijn.
De rol van mijzelf als therapeut. Mijn rol als therapeut is om aandachtig aanwezig te zijn, te luisteren en te observeren. Ik stel vragen, leg voor wat mij opvalt, wat ik tussen de regels hoor, waar jij liever niet over praat en wat er tussen ons gebeurt.
Soms benoem ik iets wat jouzelf niet opvalt: een herhalend woord, een gedachte of een reactie. Bijvoorbeeld dat je verdriet weglacht of bagatelliseert. Pasklare adviezen geef ik niet. Adviezen en oplossingen zijn geen therapie.
Mijn oriëntatie en inspiratiebronnen. Ik ben als BIG-geregistreerd psychotherapeut psychodynamisch, oftewel psychoanalytisch, opgeleid. Dit vormt de basis van mijn denken en kijken als therapeut. Tegelijk werk ik integratief: ik put ook uit het systeemdenken, de narratieve benadering, het existentiële gedachtengoed, lichaamsgerichte therapie en de filosofie. Ik werk niet dogmatisch. Bestaande theorieën en therapeutische stromingen neem ik serieus en gebruik ik op een vruchtbare manier: ze voeden mijn denken en inspireren mij en mijn werk. Tegelijk mogen theorieën, methoden en protocollen een individuele therapie nooit sturen of bepalen. Deze combinatie van een psychodynamische basis en een integratieve houding vormt de kern van mijn werkwijze.
Hier-en-nu. Veel mensen denken dat therapie vooral over hun verleden gaat. Dat is een misvatting. Natuurlijk heeft het verleden invloed, maar therapie gaat óók over wat zich hier-en-nu afspeelt tussen patiënt en therapeut. Wat herhaalt zich in ons contact? Wat gebeurt er als we dit samen onderzoeken? Het kunnen praten over wat er tussen ons gebeurt, maakt therapie krachtiger.
Inzicht versus voeling. Therapie leidt vaak tot meer inzicht, maar inzicht alleen is niet genoeg. Inzicht is verstandelijk; therapie gaat dieper. Het gaat om voeling krijgen met jezelf, met je lijf, je patronen en je manier van verbinding maken.
Daarin bestaat geen vaste weg. Ik zal je uitnodigen om stil te staan bij wat je voelt, contact te maken met je lichaam en naar binnen te kijken. Lichaam en gevoel zijn één: contact met je lijf betekent contact met je gevoelens – en omgekeerd.
Geen lineair-chronologisch proces. Therapie levert geen sluitend antwoord of verklaring op. Ze verloopt ook niet lineair of chronologisch. Het levert geen compleet verslag van je leven, maar is een gezamenlijk zoeken en betekenis geven aan wat je inbrengt. Hoe ver we komen, valt niet te voorspellen. Therapie laat zich niet vangen in een behandelplan met vaste uitkomsten.
Een nomadisch proces. Een metafoor of beeld dat goed weergeeft hoe een therapie verloopt, is dat van de nomade, zoals de filosoof Gilles Deleuze beschreef. Er is niet één waarheid of verklaring, maar meerdere perspectieven. In therapie zoeken we niet naar één oorzaak, maar bewegen we – als nomaden – langs verhalen, gevoelens, taal, associaties, woorden, dromen en thema's. Zo ontstaan kleine verhalen die zich gaandeweg aaneenrijgen tot jouw verhaal.
Wat therapie oplevert. Het doel van therapie is niet het snel wegnemen van klachten. Klachten zijn vaak een signaal van iets diepers. Therapie helpt te onderzoeken wat achter de klachten schuilgaat. Dat levert meer op dan tijdelijke opluchting.
Door vrijuit te leren spreken, contact te maken met gevoelens en ze te leren verdragen, nemen klachten vaak af. Je leert begrijpen waarom ze ontstonden en welke functie ze hebben. Zo leer je jezelf beter kennen en accepteren, wat ook je relaties opener en gelijkwaardiger maakt.
Ruimte creëren. Mijn rol is een ruimte te creëren waarin het therapieproces rustig en ongestoord kan verlopen. Daarom spreek ik vooraf een therapiekader af. DSM-classificaties spelen hierin nauwelijks een rol. Ook werk ik niet met rigide protocollen en heb ik bewust geen contracten met zorgverzekeraars. Zo blijft jouw therapie vertrouwelijk en veilig. Tijdens sessies maak ik slechts korte notities van woorden, gevoelens of beelden die mij opvallen.
Therapie in het kort. Therapie draait om een therapeutische relatie in een vertrouwelijke ruimte waarin je vrij mag spreken. Hierbinnen mag alles er zijn: mooie en lelijke kanten, twijfels, vragen, schaamte. Therapie biedt geen quick fix, maar vraagt om vertraging. Therapie helpt je voeling te krijgen met je lijf, je gevoelens en je binnenwereld. Zo kun je jouw verhaal langzaam herzien.